มาทำความรู้จัก “หมากฮอส”

มาทำความรู้จัก “หมากฮอส”

หมากฮอส (ภาษาอังกฤษแบบบริติช: draughts, ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน : checkers)

เป็นกลุ่มเกมกระดานวางแผนสำหรับผู้เล่นสองคน ซึ่งเกี่ยวข้องกับการเดินหมากเหมือนกันในแนวทแยงและการยึดบังคับโดยโดดข้ามหมากฝั่งตรงข้าม หมากฮอสพัฒนามาจาก Alquerque

ประวัติ

ประวัติกีฬาหมากฮอส เชื่อกันว่า หมากฮอส ก็คือกีฬาที่ดัดแปลงมาจาก หมากรุก นั่นเอง

โดยดัดแปลงนำเอามาแต่เบี้ย

และกำหนดกฎกติกาให้มีความง่ายขึ้น เล่นง่ายขึ้น แม้แต่เด็กยังเรียนรู้การเล่นหมากฮอสได้อย่างรวดเร็ว

ซี่งการเดินของหมากฮอส จะคล้ายกับการเดินของควีน ในหมากรุก แต่ไม่สามารถเดินถอยหลังได้ จนกว่าจะเดินสุดกระดาน ก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงการเดินตามกติกาที่ตั้งไว้

หมากรุกมีต้นกำเนิดจากประเทศอินเดีย ทางตอนเหนือ เมื่อประมาณปี พ.ศ.1113

ส่วนหมากฮอสเริ่มเล่นกันที่ประเทศสเปน เมื่อ พ.ศ.2090 ก่อนที่จะเริ่มแพร่หลายและได้รับความนิยมไปทั่วโลก

ในระยะแรกหมากฮอสยังไม่ได้รับการยอมรับและได้รับการขนานนามว่าเป็นหมากสำหรับผู้หญิง

และกติกาของหมากฮอสแต่ละท้องถิ่นก็ไม่เหมือนกัน เช่น บางประเทศ หมากจะกินฮอสไม่ได้

บางประเทศใช้ตาราง 10×10 ช่อง มีหมากข้างละ 20 เป็นต้น

หมากฮอสสากล มีการแข่งขันในระดับประเทศและต่างประเทศ ได้รับการยอมรับกันทั่วโลก

ผู้เล่นจะมีหมากข้างละ 12 ตัว ฝ่ายสีดำจะเป็นผู้เริ่มก่อน เมื่อฝ่ายใดเข้าฮอส ก็จะนำหมากสีเดียวกันมาวางซ้อนกันอีก 1 ตัว

ฮอสจะเดินหน้าหรือถอยหลังกี่ช่องก็ได้ แต่แค่ในแนวทแยงเดียวกันเท่านั้น

และการเล่นหมากฮอสในปัจจุบันได้ถูกค้นคว้าทดลองการเดินในแง่มุมต่างๆมาแล้วหมดสิ้น

นักเล่นหมากฮอสที่เก่งๆ สามารถเดินเพื่อให้เสมอกันได้กี่กระดานก็ได้ ยกเว้นต้องการเดินเสี่ยงเพื่อเอาชนะ

ในการแข่งขันหมากฮอส จึงเต็มไปด้วยการเล่นที่เสมอกัน

เช่นการแข่งขันชิงแชมป์ระหว่างแอนดรูส์ แอนเดอสัน แชมป์โลกหมากฮอสคนแรก กับเจมส์ วิลลีย์ นักหมากฮอสที่มีชื่อเสียงที่สุดในอดีต มีการเสมอกันถึง 54 กระดาน

กีฬาหมากฮอสจึงได้ฉายาว่า “เป็นกีฬาแห่งการเสมอกัน”

ภายหลังได้เปลี่ยนกติกามาใช้กติกา 2 ก้าวบังคับ 47 วิธี และ 3 ก้าวบังคับ 137 วิธี สำหรับการเปิดหมาก ซึ่งเราได้ดัดแปลงนำมาใช้เมื่อปี พ.ศ.2427

ได้มีการจัดการแข่งขันประเภททีมระหว่างประเทศขึ้นครั้งแรก ระหว่างอังกฤษกับสกอตแลนด์ ปี พ.ศ.2448 อังกฤษแข่งกับสหรัฐอเมริกา ปัจจุบันยังจัดการแข่งขันกันอยู่

ตัวเดิน

1. เบี้ย (อังกฤษ: Men) เป็นตัวเดินเริ่มแรกที่เดินได้ที่ละช่องเท่านั้น
2. ฮอส (อังกฤษ: Kings) เมื่อเบี้ยเดินจนสุดกระดานของฝ่ายตรงข้าม เบี้ยตัวนั้นจะเป็นฮอส สามารถเดินได้จนสุดกระดานแต่บางประเทศเดินได้ทั้งข้างหน้าและหลัง ได้ทีละช่อง
3. การกินสองต่อ ถ้ากินไปหนึ่งตัวแล้วในแถวนั้นยังมีหมากซึ่งด้านหลังไปหนึ่งช่องต้องไม่มีหมากหรือขอบกระดาน ถ้าตัวนั้นเป็นฮอส

ประเภท

ประเภทเบี้ยกินได้แค่ข้างหน้าและพอเป็นฮอสจะเดินได้ทั้งข้างหน้าและหลังได้จนสุดกระดาน

ชื่อหมากฮอส	คนละกี่ตัว	ตารางหมากฮอส	ใครเดินก่อน	คำอธิบายเพิ่มเติม
หมากฮอสมาเลเซีย/หมากฮอสสิงคโปร์	30	12×12	ไม่แน่นอน
หมากฮอสตุรกี	16	8×8	ขาว	การจัดหมากเหมือนหมากรุกสากลแต่แค่ไปข้างหน้าอีก 1 ช่องการเดินก็ไม่เหมือนกับหมากฮอสทั่วไป
หมากฮอสพม่า	12	8×8	ขาว
หมากฮอสเช็ก	12	8×8	ขาว

ประเภทเบี้ยกินข้างหน้าและหลังได้พอเป็นฮอสจะเดินได้ทั้งข้างหน้าและหลังได้จนสุดกระดาน

ชื่อหมากฮอส	คนละกี่ตัว	ตารางหมากฮอส	ใครเดินก่อน	คำอธิบายเพิ่มเติม
หมากฮอสรัสเซีย	12	8×8	ขาว
หมากฮอสสากล	20	10×10	ขาว
หมากฮอสบราซิล	12	8×8	ขาว
หมากฮอสแคนาดา	30	12×12	ขาว

ประเภทเบี้ยกินได้แค่ข้างหน้าเท่านั้นพอเป็นฮอสเดินได้ทั้งข้างหน้าและหลังได้แต่เดินได้แค่ 1 ช่อง

ชื่อหมากฮอส	คนละกี่ตัว	ตารางหมากฮอส	ใครเดินก่อน	คำอธิบายเพิ่มเติม
หมากฮอสอังกฤษ	12	8×8	ดำ	เป็นหมากฮอสที่คนส่วนใหญ่เข้าใจผิดคิดว่าเป็นหมากฮอสสากล
หมากฮอสอิตาลี	12	8×8	ขาว

หมากฮอสที่รูปร่างตัวกระดานและการเล่นแตกต่างจากหมากฮอสอื่น

   หมากฮอสสากล 20 ตัว

 

    หมากฮอสตุรกี  16 ตัว

 

   หมากฮอสอิตาลี  12 ตัว

 

   หมากฮอสไทย  8 ตัว

 

สนามแข่งขันในปัจจุบัน

หมากฮอสเป็นกีฬาในร่มที่นิยมเล่นกันมานาน มีสนามแข่งขันหมากฮอสใหญ่ๆ หลายสนาม เช่นการแข่งขันของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค การแข่งขันของสมาคมกีฬาไทยแห่งประเทศไทยการแข่งขันระดับภูมิภาค จังหวัด หรือประเทศ ตลอดจนการแข่งขันระดับโรงเรียน มหาวิทยาลัย ภาครัฐ เป็นต้น อีกทั้งในปัจจุบันกีฬาหมากฮอสได้มาการแพร่หลายอย่างต่อเนื่องโดยเฉพาะในทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้มีรายการแข่งขันเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก ตัวอย่างรายการกีฬาหมากฮอส กีฬานักเรียน อปท. กีฬาเยาวชนชิงแชมป์ประเทศไทย กีฬารัฐวิสาหกิจ กีฬาสาธิตสามัคคี กีฬามหาวิทยาลัย กีฬาประจำจังหวัด เป็นต้น

หมากฮอสนั้นได้ชื่อว่าเป็นกีฬาระดับปัญญาชน เป็นกีฬาที่ไม่ได้ใช้กำลัง แต่ใช้ความคิดและสติปัญญาเข้ามาประลองกัน เล่นเพื่อความสนุกสนานเพลิดเพลินก็ได้ หรือเล่นเพื่อฝึกสมองอย่างจริงจังก็ได้เช่นกัน นับเป็นกีฬาที่เล่นง่าย และน่าเล่นเป็นอย่างยิ่ง

หมากฮอสไทยเริ่มมีการแพร่หลายทั่วทั้งประเทศ ไม่ว่าจะเป็นเด็กเยาวชน จนกระทั่งผู้สูงอายุก็ตาม มีการขยายตัวตามสถาบันการศึกษาต่าง ๆ ทั้งในภาครัฐและเอกชน ในขณะที่การแข่งขันกีฬาหมากฮอสไทยนั้นมีรายการแข่งขันในแต่ละปีค่อนข้างจำกัด อีกทั้งยังไม่สามารถเข้าถึงผู้เล่นได้มากนัก เนื่องจากการประชาสัมพันธ์ที่ไม่ดีเท่าที่ควร ทำให้นักกีฬาลงแข่งขันแต่ละประเภทค่อนข้างน้อย และการจัดการแข่งขันอาจจะยังไม่ได้มาตรฐานเท่าที่ควร มีโอกาสเกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝันต่าง ๆ หลังจากมีการประเมินผลหลังจากจัดการแข่งขันแล้ว ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเวลา สถานที่ เจ้าหน้าที่หรือบุคลากร การตัดสิน แม้กระทั่งสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ